Działalność nierejestrowa (inaczej: nierejestrowana lub nieewidencjonowana) to drobna działalność zarobkowa osób fizycznych. Podobnie jak działalność gospodarcza, tak też działalność nierejestrowana, może mieć charakter zarobkowy, może być prowadzona w sposób ciągły i we własnym imieniu. Co więc sprawia, że działalność nie wymaga rejestracji firmy?
Próg dochodowy i ograniczenia z działalnością prowadzoną wcześniej
Kluczowy jest tutaj poziom przychodów. Jeżeli nie przekracza on ustalonej części wysokości minimalnego wynagrodzenia – taka działalność nie musi być rejestrowana. Jest też drugi kluczowy warunek: w ostatnich 5 latach osoba podejmująca się działalności nierejestrowanej nie mogła prowadzić działalności gospodarczej (uwaga: działalność mogła być w zawieszeniu lub mogła być prowadzona poza granicami Polski).
Wracając do kluczowego warunku nieprzekroczenia progu przychodów, jeszcze do 30 czerwca 2023 roku próg ten wynosił 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia. W pierwszej połowie 2023 roku równy był 1745 zł. Od 1 lipca próg znacznie podniesiono! Weszły bowiem w życie przepisy tzw. ustawy deregulacyjnej (wprowadzającej zmiany w kilkunastu innych aktach prawnych) służące likwidacji zbędnych barier administracyjnych i prawnych. Wśród zmienionych zapisów pojawił się ten dotyczący podniesienia kwoty przychodów, do której możliwe jest prowadzenie tzw. działalności nieewidencjonowanej z 50 do 75 proc. minimalnego wynagrodzenia.
Co, jeśli przekroczymy wskazany próg przychodu? Należy wówczas dokonać rejestracji działalności gospodarczej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie przychodu.
Uwaga wyjątki!
Nawet przy spełnieniu wskazanych wyżej warunków, nie każda działalność może być prowadzona jako nieewidencjonowana. Dotyczy to:
- działalności, do której prowadzenia wymaga się zezwolenia, koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej – pełny wykaz znajdziesz na stronach rządowych,
- działalności, które zdefiniowane zostały w przepisach jako działalność gospodarcz w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców (np. pośrednictwo ubezpieczeniowe, usługowe związane z prowadzeniem ksiąg rachunkowych).
Obowiązki względem organów podatkowych i ubezpieczeniowych
Pamiętaj! To, że prowadzona przez Ciebie działalność, czy to „na próbę” czy z założenia nisko dochodowa. nie musi być rejestrowana, nie oznacza, że nie masz innych obowiązków! Należą do nich chociażby rozliczenie się z urzędem skarbowym i z ZUS-em.
Od momentu podjęcia działalności nierejestrowej masz obowiązek:
- prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży,
- rozliczać przychody z działalności nierejestrowej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36, według skali podatkowej,
- przestrzegać praw konsumentów,
- wystawiać faktury lub rachunki na żądanie kupującego.
Jeśli prowadzisz działalność nierejestrową, jesteś „przedsiębiorcą" w świetle prawa cywilnego. Oznacza to, że w relacjach z konsumentami jesteś traktowany jako przedsiębiorca i masz z tego tytułu obowiązki związane z reklamacją, zwrotem czy naprawą. Dotyczy to również prawa konsumenta do odstąpienia w terminie 14 dni od umowy zawartej na odległość.
Co z ZUS-em?
Jeśli świadczysz usługi – wykonujesz umowę o świadczenie usług albo umowę zlecenia – to podlegasz ubezpieczeniom jako zleceniobiorca (chyba, że jesteś studentem do 26. roku życia – nie podlegasz wtedy obowiązkowym ubezpieczeniom i zleceniodawca nie musi odprowadzać składek ZUS).
Jeśli natomiast nie świadczysz usług, a Twoja działalność polega na sprzedaży własnych produktów, nie masz obowiązku opłacania składek społecznych ani zdrowotnych (nie świadczysz pracy i nie podlegasz ubezpieczeniom z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej).
Pamiętaj, że działalność nierejestrowana może podlegać kontroli na podstawie Ustawy o VAT i Ordynacji podatkowej. Dlatego tak istotne jest prowadzenie ewidencji sprzedaży.
Masz dodatkowe pytania? Jeśli masz wątpliwości, czy prowadzoną przez Ciebie działalność należy zarejestrować i jak rozliczać się z osiągniętych przychodów, warto skonsultować się
z doradcą podatkowym. Umów się na konsultację.
